Co to jest smog akustyczny?
W ostatnich latach, kiedy miasta dynamicznie się rozwijają, coraz trudniej znaleźć miejsce, w którym człowiek mógłby zaznać ciszy. Dźwięki prowadzonych w sąsiedztwie działalności gospodarczej, ale również codzienne hałasy dobiegające z ulic czy torowisk powodują smog akustyczny. Wciąż niewiele osób zdaje sobie sprawę z konsekwencji na jakie jesteśmy narażeni w związku z zanieczyszczeniem hałasem.
Zanieczyszczenie hałasem kwalifikowane jest jako nadmierne narażenie na dźwięki i hałasy, które przekraczają 65 decybeli (dB). Próg ten ustalony jest przez Światową Organizację Zdrowia, która podkreśla, że wszystkie dźwięki powyżej tej wartości mogą być szkodliwe dla słuchu, a nawet powodować ból.
Uzyskaj pomoc prawną i ucisz hałas
Jakie są dopuszczalne normy hałasu?
W Polsce zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z 14 czerwca 2007 r. dotyczącym dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, obowiązują następujące normy:
- 45 dB w ciągu dnia i 40 dB w nocy – w uzdrowiskach,
- 50 dB w ciągu dnia i 40 dB w nocy – na obszarach osiedli domów jednorodzinnych,
- 55 dB w ciągu dnia i 45 dB w nocy – na obszarach zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, mieszkaniowo-usługowej oraz rekreacyjno-wypoczynkowej,
- 55 dB w ciągu dnia i 45 dB w nocy – w centralnych częściach miast o populacji powyżej 100 tysięcy mieszkańców.
Jak wskazuje adwokat Aniela Łebek z Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych Łebek Madej i Wspólnicy, długofalowe narażenie na uciążliwe dźwięki może powodować poważne skutki dla zdrowia. Przez hałas człowiek staje się rozdrażniony, może cierpieć na zaburzenia snu, a u dzieci nadmierna ekspozycja na uciążliwe dźwięki może powodować zaburzenia funkcji poznawczych. Dodatkowo narażenie na ciągły hałas powoduje m.in. nadciśnienie tętnicze, zaburzenia pracy żołądka, wzrost wydzielania adrenaliny czy przyspieszenie procesu starzenia.
Czy można pozbyć się uciążliwego hałasu?
Poszkodowani, którzy cierpią z powodu hałasu muszą mieć świadomość, że skuteczna walka z jego źródłami nie jest ani prosta, ani szybka, jednak jest możliwa. W tym celu mają możliwość dochodzenia sprawiedliwości na ścieżce administracyjnej, karnoprawnej i cywilnej.
Środki administracyjne obejmują głównie kierowanie pism i petycji do różnych instytucji, takich jak Inspektorat Ochrony Środowiska, nadzór budowlany, Sanepid czy organy samorządowe. Głównym celem tych działań jest zazwyczaj wywarcie presji na kontrolę emisji hałasu. W konsekwencji mogą one prowadzić do wydania decyzji administracyjnej nakładającej obowiązek ograniczenia emisji hałasu, na przykład poprzez instalację specjalnych osłon lub ekranów akustycznych.
Mecenas Aniela Łebek wyjaśnia, że z kolei wykorzystanie ścieżki karnoprawnej obejmuje działania polegające na interwencji policji, dokumentowaniu naruszeń i ewentualnym zgłoszeniu przestępstwa lub wykroczenia przez poszkodowanego, zazwyczaj na podstawie artykułu 51 Kodeksu Wykroczeń. Choć może to przynieść szybsze efekty, nie gwarantuje to, że przypadki zakłóceń, na przykład ciszy nocnej, nie będą się powtarzać. Niemniej jednak ważne jest to, że sąd cywilny jest zobowiązany wyrokiem w sprawie karnej. To oznacza, że jeśli sprawca zostanie skazany za wykroczenie, a zwłaszcza jeśli będzie to wielokrotne naruszenie artykułu 51 Kodeksu Wykroczeń, sąd cywilny, w którym można dochodzić odszkodowania za hałas, nie będzie ponownie badał, czy doszło do naruszenia spokoju. Zamiast tego opierać się będzie na ustaleniach dokonanych przez sąd karny. Inną opcją dochodzenia roszczeń jest droga cywilna, która polega na złożeniu pozwu w celu zaniechania naruszania spokoju, czyli tzw. „zaprzestania immisji”.
Uzyskaj pomoc prawną i ucisz hałas
Działalność gospodarcza w sąsiedztwie. Jak walczyć z głośną firmą?
Już na etapie projektowania nowych osiedli, deweloperzy wskazują miejsca przeznaczone na prowadzenie działalności gospodarczej. Oczywistym jest, że w zależności od specyfiki, firma może być mniej lub bardziej uciążliwa do okolicznych mieszkańców.
Eksperci prawni, którzy zajmują się tematyką związaną z odszkodowaniem za hałas wskazują, że właściciel firmy, która generuje nadmierny hałas uprzykrzający życie mieszkańcom, zazwyczaj powołuje się na pozwolenia, które otrzymał od zarządcy. Istotne jest jednak to, że sąd, do którego trafi sprawa hałaśliwego przedsiębiorstwa w sąsiedztwie, ma możliwość wydania nakazu ograniczenia dystrybucji głośnych dźwięków, a w skrajnych przypadkach może również zakazać prowadzenia danej działalności w konkretnym miejscu.
Walka z hałaśliwym przedsiębiorcom nie jest jednak łatwa. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 5 października 2017 r., wydanym w sprawie o sygn. I ACa 1520/16, żądanie całkowitego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej niezasadnie ingerowałoby w swobodę działalności gospodarczej.
Ile wynosi odszkodowanie za hałas?
Jeśli nie ma możliwości całkowitego usunięcia źródeł hałasu, na przykład z dużych fabryk, przedsiębiorstw lub hipermarketów, oprócz żądań dotyczących ograniczenia hałasu, poszkodowanym przysługują również roszczenia odszkodowawcze za naruszenie ich dóbr osobistych. Należy pamiętać, że takie roszczenia można zgłaszać wyłącznie w ramach prawa cywilnego poprzez wytoczenie sprawy o odszkodowanie przeciwko osobie fizycznej lub prawnej, która jest właścicielem przedsiębiorstwa generującego hałas.
Kwestie odszkodowania od sprawcy hałasu dla portalu prawo.pl komentuje radca prawny Agnieszka Madej z Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych Łebek, Madej i Wspólnicy wskazując, że:
„W zależności od odległości od źródła hałasu, wysokości przekroczonych norm oraz uciążliwości takiego sąsiedztwa oraz wpływu na życie i zdrowie poszkodowanego, roszczenia odszkodowawcze mogą się wahać w granicach od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych.”
Podsumowując, warto mieć na uwadze, że bez względu na źródło hałasu, istnieją prawne sposoby na redukcję uciążliwych dźwięków. W tym celu warto skontaktować się z ekspertami z Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych Łebek, Madej i Wspólnicy, którzy specjalizują się w pomocy osobom poszkodowanym przez hałas.