Szkoda w nieruchomości to sytuacja, która może dotknąć każdego właściciela domu czy mieszkania – niezależnie od tego, czy jej źródłem jest gwałtowne zjawisko atmosferyczne, pożar, czy też inne nieprzewidziane zdarzenie. W takich przypadkach wsparciem ma być polisa ubezpieczeniowa, jednak praktyka pokazuje, że decyzje ubezpieczycieli nie zawsze zapewniają poszkodowanym pełną rekompensatę strat.
Co to jest szkoda w nieruchomości?
Szkoda w nieruchomości może powstać z wielu przyczyn zależnych od działań człowieka lub wyniku działania sił przyrody. Na główne przyczyny szkód w nieruchomości wskazuje w szczególności ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Udziela ochrony za szkody powstałe w budynkach na skutek zdarzeń losowych w postaci: ognia, huraganu, powodzi, podtopienia, deszczu nawalnego, gradu, opadów śniegu, uderzenia pioruna, eksplozji, obsunięcia się ziemi, tąpnięcia, lawiny lub upadku statku powietrznego.
Należy jednak pamiętać, że ustawa ta udziela ochrony ubezpieczeniowej budynkom wchodzącym w skład gospodarstwa rolnego. Za budynek taki uznaje się: „obiekt budowlany o powierzchni powyżej 20 m2 określony w art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, będący w posiadaniu rolnika”. Jednak podstawą dochodzenia roszczeń jest nie tylko sama ustawa, ale zawarta przez poszkodowanego umowa z ubezpieczycielem.
Oprócz ubezpieczenia obowiązkowego nieruchomości rolnych najczęściej w rachubę wchodzi szkoda w nieruchomości, która może być objęta ubezpieczeniem dobrowolnym.
Jak zgłosić szkodę w nieruchomości do ubezpieczyciela?
Gdy powstanie szkoda w nieruchomości dla uzyskania odszkodowania konieczne jest zgłoszenie tej szkody do ubezpieczyciela korzystając z dostępnych kanałów komunikacji, takich jak: formularz online na stronie ubezpieczyciela, kontakt telefoniczny, e-mail czy wizyta w oddziale. Należy przygotować dokumenty potwierdzające szkodę (np. zdjęcia, protokół szkody, kosztorys, faktury i paragony, dokumenty potwierdzające interwencję służb jak policja, straż pożarna) oraz dane polisy.
Wskutek zgłoszenia ubezpieczyciel wszczyna postępowanie likwidacyjne, po czym wydaje decyzje. W praktyce prowadzonej działalności Kancelarii Łebek Madej i Wspólnicy we Wrocławiu wynika, że ubezpieczyciele niejednokrotnie zaniżają odszkodowanie, pozbawiając poszkodowanego pełnej rekompensaty szkody.
Co zrobić, jeśli ubezpieczyciel zaniżył odszkodowanie za szkodę w domu?
Wielokrotnie kwestią sporną przy ustalaniu szkody w nieruchomości pozostaje wysokość kosztów niezbędnych do przywrócenia stanu poprzedniego oraz wysokość dokonanych przez ubezpieczyciela potrąceń. W szczególności stopnia zużycia budynków. Niemniej poszkodowanemu przysługuje prawo do pełnej rekompensaty szkody w nieruchomości.
W pierwszej kolejności należy złożyć odwołanie od decyzji ubezpieczyciela. W razie utrzymania jego stanowiska lub niewielkiej zmianie, przy braku wypłaty całości należnego odszkodowania, rozważ wystąpienie na drogę postępowania sądowego. Ze złożeniem odwołania od decyzji ubezpieczyciela nie wiążą się żadne koszty, w przeciwieństwie do postępowania sądowego. Odwołanie od decyzji ubezpieczyciela za zaniżone odszkodowanie może być złożone w takiej samej formie jak dokonano zgłoszenie szkody.
Na co zwrócić uwagę pisząc odwołanie od decyzji ubezpieczyciela?
Podstawą odwołania od decyzji ubezpieczyciela jest ustalenie, czy dokonał on w prawidłowy sposób ustalenia wartości szkody, czyli kosztów niezbędnych do przywrócenia stanu poprzedniego. Wysokość szkody ustala się, z uwzględnieniem art. 69 w/w ustawy, na podstawie:
1) Cenników stosowanych przez zakład ubezpieczeń – w przypadku niepodejmowania odbudowy, naprawy lub remontu budynku.
2) Kosztorysu wystawionego przez podmiot dokonujący odbudowy lub remontu budynku, odzwierciedlającego koszty z nimi związane. Muszą być określone zgodnie z obowiązującymi w budownictwie zasadami kalkulacji i ustalania cen robót budowlanych. Przy uwzględnieniu dotychczasowych wymiarów, konstrukcji, materiałów i wyposażenia. Jeżeli suma ubezpieczenia została ustalona według wartości rzeczywistej, uwzględnia się również faktyczne zużycie budynku od dnia rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń do dnia powstania szkody (ust. 1).
Szkoda w nieruchomości – kto może sporządzić kosztorys?
W przypadku podjęcia się odbudowy czy remontu warto szczególną uwagę zwrócić na kosztorys i rzetelność jego przygotowania. Kosztorys ten zapewne przygotuje ubezpieczyciel we własnym zakresie, ale prawo do jego sporządzenia ma także sam poszkodowany. Warto zwrócić uwagę na to, że kosztorys ma być sporządzony przez podmiot dokonujący odbudowy lub remontu budynku. Jednak ustawa nie stawia wymogu, aby był to podmiot profesjonalnie zajmujący się działalnością budowlaną lub remontową. W związku z powyższym można uznać, że kosztorys ten może być sporządzony nawet przez samego poszkodowanego. Zwłaszcza jeśli zamierza on samodzielnie dokonać przywrócenia do stanu sprzed szkody, tzw. metodą gospodarczą. Jedynym warunkiem jest, aby wskazane w takim dokumencie koszty związane z odbudową określone zostały zgodnie z obowiązującymi w budownictwie zasadami kalkulacji i ustalania cen robót budowlanych.
Szkoda w nieruchomości – jakich kosztów ubezpieczyciele często nie uwzględniają?
Na jakie elementy kosztorysu w szczególności warto zwrócić uwagę?
- Czy obejmuje on wyliczenia kosztów materiału, sprzętu, robocizny, uprzątnięcia terenu w kwotach brutto i netto?
- Czy ubezpieczyciel przyjmuje kwoty materiałów nowych czy używanych?
- Czy potrąca materiały pozostałe po szkodzie, jakiego rodzaju i w jaki sposób je wycenia?
- Czy potrąca podatek VAT i od jakich elementów?
- W jakiej wysokości dokonuje potrącenia zużycia technicznego budynków?
Zwłaszcza ten ostatni element stanowi główne źródło nienależnie zaniżonego odszkodowania za szkody w nieruchomości.
Czy można dochodzić odszkodowania w sądzie po odmowie wypłaty przez ubezpieczyciela?
W praktyce występują przypadki, gdy ubezpieczyciel kwestionuje swoją odpowiedzialność za szkodę i odmawia wypłaty odszkodowania. W każdych Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia znajdują się postanowienia określające przypadki, w których odpowiedzialność ubezpieczyciela jest wyłączona.
Jednak w wielu sprawach okazuje się, że dane postanowienie nie powinno mieć zastosowania. Przykładowo, ubezpieczyciel może odmówić wypłaty powołując się na postanowienie, że do szkody doszło na skutek nieprzestrzegania przepisów prawa budowlanego. Po dokładnej analizie sprawy może okazać się, że brak jest związku przyczynowego pomiędzy naruszeniem tych przepisów, a szkodą. To wyklucza zastosowanie postanowień OWU. Praktyka pokazuje, że dopiero wystąpienie z pozwem, przeprowadzenie nierzadko skomplikowanego postępowania, da możliwość uzyskania odszkodowania, którego wysokość pozwoli na przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego.
Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Łebek Madej i Wspólnicy we Wrocławiu posiada doświadczenie w obsłudze szkód w w nieruchomościach. Jesteśmy w stanie pomóc poszkodowanym na każdym etapie likwidacji szkód. Skontaktuj się z nami w celu analizy swojej sytuacji.