Słupy, rury czy kable na prywatnej działce to nie tylko problem estetyczny, ale realne ograniczenie prawa własności. Znacząco utrudniają one zagospodarowanie gruntu i obniżają jego wartość. Wielu właścicieli błędnie zakłada, że nic nie da się z tym zrobić, godząc się z uciążliwą obecnością instalacji. Tymczasem prawo cywilne daje konkretne narzędzie do walki o swoje prawa. Wyjaśniamy, czym jest roszczenie negatoryjne i kiedy pozwala ono żądać usunięcia lub przesunięcia infrastruktury przesyłowej z naszej nieruchomości.
Kiedy właściciel może żądać usunięcia infrastruktury przesyłowej?
Posadowienie infrastruktury przesyłowej na prywatnej działce może powodować poważne utrudnienia dla właściciela nieruchomości. Urządzenia te nie tylko zajmują przestrzeń, ale też znacząco ograniczają swobodę dysponowania gruntem w zakresie pasa ich oddziaływania. Dodatkowo mogą generować inne uciążliwości takie jak hałas, zagrożenie poczucia bezpieczeństwa czy oddziaływanie na estetykę, obniżając wartość nieruchomości.
Czy wiesz, że są sytuacje, w których może przysługiwać Ci roszczenie negatoryjne, które pozwala żądać usunięcia infrastruktury przesyłowej lub jej przesunięcia? Sprawdź, kiedy to roszczenie jest najczęściej stosowane.
Czym jest roszczenie negatoryjne?
Roszczenie negatoryjne, uregulowane w art. 222 § 2 kodeksu cywilnego, stwarza właścicielom nieruchomości zajętych pod infrastrukturę przesyłową możliwość żądania od przedsiębiorcy przesyłowego usunięcia lub przesunięcia należących do niego urządzeń. Kluczowym warunkiem skuteczności jest brak tytułu prawnego przedsiębiorcy do korzystania z nieruchomości. Oznacza to, że przepis ten co do zasady nie znajdzie zastosowania, jeżeli przedsiębiorca przesyłowy dysponuje tytułem prawnym do korzystania z nieruchomości mającym swoje źródło np. orzeczeniu sądu, decyzji administracyjnej czy też umowie stron.
Czy decyzja administracyjna chroni przedsiębiorcę?
Nie zawsze. Legalność ingerencji w prawo własności wymaga każdorazowo indywidualnej analizy. Nie każdy wykazany przez przedsiębiorcę przesyłowego tytuł do nieruchomości pozbawia bowiem jej właściciela możliwości dochodzenia roszczeń przesyłowych.
W wyroku z dnia 09.08.2005 r. o sygn. akt IV CK 82/05 Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że sam fakt, że urządzenia przesyłowe wybudowano w oparciu o prawomocną decyzję pozwolenia na budowę nie oznacza, że przedsiębiorca przesyłowy legitymuje się tytułem prawnym do nieruchomości.
W podobnym tonie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 06.01.2005 r. w sprawie o sygn. akt III CK 129/2004 podkreślając, że nawet gdy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dopuszcza posadowienie infrastruktury przesyłowej na nieruchomości, nie eliminuje to możliwości stwierdzenia naruszenia prawa własności.
Roszczenie negatoryjne a interes publiczny
Nie zawsze możliwe jest usunięcie sieci energetycznej. W ocenie zasadności roszczeń negatoryjnych bierze się pod uwagę koszty związane z przebudową lub demontażem urządzeń przesyłowych w porównaniu do wartości nieruchomości. Sąd zawsze będzie badał, czy usunięcie lub przebudowa urządzeń nie zagrozi bezpieczeństwu dostaw dla dużej liczby odbiorców (interes społeczny).
Komentarz eksperta:
Ocena zasadności roszczeń negatoryjnych i roszczeń pokrewnych zależy od wielu czynników. W tym chociażby od faktycznej możliwości zmiany lokalizacji infrastruktury, wykazania przez przedsiębiorcę przesyłowego odpowiedniego tytułu prawnego do korzystania nieruchomości, kosztów związanych z przebudową lub demontażem urządzeń przesyłowych w porównaniu do wartości nieruchomości czy chociażby względów społecznych, takich jak zagrożenie bezpieczeństwa dostaw dla dużej liczby odbiorców. Każda ze spraw wymaga dokonania oceny okoliczności konkretnego przypadku, dlatego też warto skonsultować się z kancelarią prawną, celem uzyskania profesjonalnej pomocy w dochodzeniu swoich praw.
Roszczenie negatoryjne – podsumowanie
Masz problem z infrastrukturą przesyłową na swojej działce i zastanawiasz się, czy możesz żądać jej usunięcia? Nie zakładaj z góry, że Twoja sytuacja jest beznadziejna. Każdy przypadek wymaga indywidualnej analizy dokumentów i stanu faktycznego. Skontaktuj się z naszą kancelarią, aby uzyskać profesjonalną ocenę prawną i wsparcie w dochodzeniu swoich praw. Weryfikacja sprawy jest bezpłatna.
Czym są roszczenia przesyłowe?
To roszczenia właściciela nieruchomości wobec przedsiębiorstwa, które korzysta z jego gruntu bez tytułu prawnego, np. w związku z przebiegiem linii energetycznej lub gazociągu.
Co oznacza służebność przesyłu?
To prawo przedsiębiorcy do posadowienia i eksploatacji urządzeń przesyłowych (linie, rurociągi) na cudzej działce przy wynagrodzeniu dla właściciela.
Jak ustanowić służebność przesyłu?
Poprzez umowę z właścicielem gruntu lub decyzję sądu/urzędową w drodze postępowania o ustanowienie służebności.
Jak ustalić właściciela infrastruktury przesyłowej?
Najprościej – kontaktując się z dostawcą prądu, gazu lub telekomunikacji. Możesz też sprawdzić w urzędzie gminy, starostwie lub zapytać sąsiadów.
Dlaczego ważna jest data posadowienia urządzeń?
Data wpływa na możliwość dochodzenia roszczeń – m.in. ocenia, czy nie doszło do zasiedzenia służebności przesyłu.