Świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnością

Świadczenie wspierające przysługuje osobom, które ukończyły 18 rok życia i mają ustalony lekki, umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności. Uprawnione do świadczenia są też osoby posiadające orzeczenie ZUS o niezdolności do pracy bądź o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Tyczy się to zarówno obywateli polskich, jak i cudzoziemców. Dokładne warunki określono w ustawie z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym

Jaka jest wysokość świadczenia wspierającego?

Wysokość świadczenia wspierającego zależy od decyzji Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, która ustala poziom wsparcia. Kryterium tej oceny jest punktowe. Zgodnie z aktualnymi przepisami w 2024 r. kwoty świadczenia wspierającego są następujące:

• • 713 zł – poziom wsparcia oceniony na 70 do 74 punktów;
  • 1069 zł – poziom wsparcia oceniony od 75 do 79 punktów;
  • 1425 zł – poziom wsparcia oceniony od 80 do 84 punktów;
  • 2138 zł – poziom wsparcia oceniony od 85 do 89 punktów;
  • 3206 zł – poziom wsparcia oceniony od 90 do 94 punktów;
  • 3919 zł – poziom wsparcia oceniony od 95 do 100 punktów;

Świadczenie wspierające przysługuje osobom z niepełnosprawnością czy ich opiekunom?

Świadczenie wspierające przysługuje osobom pełnoletnim, które mają ustalony stopień niepełnosprawności. Odmiennie niż świadczenie pielęgnacyjne, które przysługuje opiekunom.

Zasady uzyskiwania świadczenia wspierającego

Pierwszym warunkiem uzyskania świadczenia jest przeprowadzana indywidualna ocena w zakresie potrzeby wsparcia. Na jej podstawie wydawana jest decyzja przez Wojewódzki Zespół ds. Orzekania Niepełnosprawności. Następnie ZUS na podstawie wniosku złożonego elektronicznie przez osobę niepełnosprawną, wypłaca świadczenie wspierające albo wydaje decyzję odmowną.

Świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnością – wniosek

Żeby otrzymać świadczenie wspierające należy w pierwszej kolejności wysłać wniosek do Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.  Można też przekazać go do powiatowego (miejskiego) zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, który prześle go do ww. organu. 

Do wniosku załączyć należy kwestionariusz samooceny trudności w zakresie wykonywania czynności związanych z funkcjonowaniem. Druki kwestionariusza samooceny są dostępne w internecie na stronach Wojewódzkich Zespołów do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.

W sytuacji, jeśli samoocena nie może być samodzielnie przeprowadzona przez osobę niepełnosprawną, to wniosek wypełnia inna osoba, np. członek rodziny. Na podstawie pełnomocnictwa ta osoba również podpisuje wniosek. Dzięki temu osoba z niepełnosprawnością może uzyskać świadczenie wspierające.

W przypadku osób ubezwłasnowolnionych wniosek podpisuje opiekun lub kurator. Wtedy do wniosku załącza się odpowiednie zaświadczenia, potwierdzające ten status i wówczas nie jest wymagane dodatkowe upoważnienie.

Jeśli osoba składająca wniosek nie posiada orzeczenia o niepełnosprawności, to dodatkowo składa wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Świadczenie wspierające – komisja

Wniosek o świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnością musi być zarejestrowany, a następnie uruchamiana jest procedura oceny potrzeby wsparcia. W przypadku osób, które nie mogą się stawić do urzędu, ocena i ustalenie przez organ poziomu wsparcia może nastąpić w miejscu zamieszkania.

Po dokonaniu oceny wydawana jest decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia przez Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Od takiej decyzji przysługuje prawo do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Wniosek do ZUS o świadczenie wspierające

Jeśli wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy nie zostanie złożony, wtedy można złożyć do ZUS wniosek o świadczenie wspierające. Wniosek składa się nie wcześniej niż w miesiącu, w którym decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia stała się ostateczna.

Przyznanie przez ZUS świadczenia wspierającego nie wymaga wydania decyzji. Natomiast w sprawach odmowy przyznania, uchylenia lub zmiany prawa do świadczenia oraz nienależnie pobranego świadczenia ZUS wydaje decyzję.

Zgodnie z ustawą wnioski i załączniki są składane wyłącznie w postaci elektronicznej za pomocą:

1. 1. profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez ZUS;
   2. systemu teleinformatycznego banków krajowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych świadczących usługi drogą elektroniczną, spełniających wymogi określone w informacji zamieszczonej na stronie Biuletynu Informacji Publicznej ZUS;
   3. systemu teleinformatycznego utworzonego przez ministra właściwego do spraw rodzin.

Istotne jest zatem, aby wniosek złożyć w formie elektronicznej, najlepiej w systemie Emp@tia. Złożenie wniosku o świadczenie wspierające w formie papierowej wydłuża procedurę.

Od kiedy przysługuje prawo do świadczenia wspierającego?

Zgodnie z art. 26 Ustawy o świadczeniu wspierającym:

1. Prawo do świadczenia wspierającego ustala się od miesiąca, w którym wpłynął wniosek.

2. Jeżeli w okresie 3 miesięcy, licząc od dnia wydania decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, zostanie złożony wniosek, prawo do świadczenia wspierającego ustala się od miesiąca, w którym złożono wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia.

3. Jeżeli osoba, o której mowa w art. 3 ust. 2, złoży wniosek w okresie 3 miesięcy od dnia ukończenia przez nią 18. roku życia, prawo do świadczenia wspierającego ustala się od miesiąca ukończenia przez tę osobę 18. roku życia. (Świadczenie wspierające przysługuje osobie w wieku od ukończenia 18. roku życia posiadającej decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia.)

4. W przypadku złożenia do sądu odwołania od decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia termin, o którym mowa w ust. 2, liczy się od dnia uprawomocnienia się decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia.

5. Prawo do świadczenia wspierającego ustala się na czas ważności decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności tej decyzji.

Wniosek do ZUS o świadczenie wspierające

Pomimo obowiązywania od stycznia br. Ustawy o świadczeniu wspierającym, czas oczekiwania na uzyskanie decyzji ustalającej poziom wsparcia jest znacznie wydłużony. Sprawy nie są załatwiane w ustawowych terminach, co dla osób niepełnosprawnych stanowi duży problem. Dzieje się tak z uwagi na ich potrzeby czy to w zakresie rehabilitacji, czy opieki.

W przypadku kiedy osoba wnioskująca o świadczenie wspierające nie zgadza się z decyzją o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia lub decyzją ZUS o odmowie przyznania świadczenia wspierającego, warto skonsultować to z prawnikiem. Zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Łebek, Madej i Wspólnicy. Nasi eksperci służą swoim doświadczeniem w podobnych sprawach.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym Dz. U. 2023 poz. 1429 2760.

Autorka: radca prawny Anna Sypniewska; Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Łebek, Madej i Wspólnicy