Słup na działce ponad 30 lat – co mówi prawo i Twoje prawa jako właściciela

Czy słup na działce oznacza utratę prawa do roszczeń?

Zdaniem przedsiębiorców przesyłowych, którzy są właścicielami urządzeń energetycznych lub gazociągowych, jeśli słup na działce stoi od kilkudziesięciu lat, właściciel gruntu nie ma prawa do żadnej rekompensaty. Zakłady przesyłowe uważają, że dzięki instytucji zasiedzenia nabywają prawo do korzystania z Twojej nieruchomości. Czy to jednak oznacza, że automatycznie tracisz możliwość dochodzenia roszczeń finansowych, gdy słup na działce stoi ponad 30 lat?

Nowe orzeczenie Sądu Najwyższego a słup na działce

W jednym z najnowszych orzeczeń Sąd Najwyższy podkreślił, że termin zasiedzenia nie mógł rozpocząć się przed 3 sierpnia 2008 roku. To otwiera możliwość dochodzenia roszczeń przez właścicieli gruntów, na których infrastruktura przesyłowa funkcjonuje od wielu lat. Nawet jeśli przedsiębiorca działał w dobrej wierze, zasiedzenie mogłoby nastąpić najwcześniej w 2028 roku.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z 24 lutego 2023 r. w sprawie III CZP 108/22 stwierdził, że przed nowelizacją kodeksu cywilnego z 2008 roku nie mogło biec zasiedzenie odpowiadające treściowo służebności przesyłu. W praktyce oznacza to, że zarzut zasiedzenia, który podnosi przedsiębiorca przesyłowy, nie jest automatycznie skuteczny.

Zarzut zasiedzenia w kontekście słupa na działce

Zasiedzenie służebności przesyłu polega na tym, że po określonym czasie przedsiębiorca może nabyć prawo do korzystania z Twojej nieruchomości w celu utrzymania urządzeń przesyłowych. Dla przedsiębiorcy działającego w dobrej wierze termin zasiedzenia wynosi 20 lat. W przypadku działania w złej wierze termin ten wynosi 30 lat. Zakłady przesyłowe często powołują się na zasiedzenie, gdy słup na działce stoi od wielu lat, a stan prawny nie został uregulowany.

Dlaczego zarzut zasiedzenia może być podważony?

Instytucja służebności przesyłu została wprowadzona do Kodeksu cywilnego w 2008 roku. Wcześniejsze orzecznictwo sądowe wskazywało, że przedsiębiorcy przesyłowi mogli nabywać prawa do zasiedzenia. Jednak postanowienie Sądu Najwyższego z 24 lutego 2023 r. jasno pokazuje, że dopiero wejście w życie przepisów o służebności przesyłu umożliwiło nabycie tego prawa w drodze zasiedzenia.

Obecnie Sąd Najwyższy rozpatruje kolejne zagadnienie prawne dotyczące tej kwestii w sprawie III CZP 9/25, która ma zostać rozpatrzona przez powiększony skład sędziów. Wciąż nie wyznaczono posiedzenia celem wydania ostatecznego orzeczenia.

Sąd Najwyższy podkreślił, że doliczanie czasu posiadania służebności sprzed sierpnia 2008 r. jest sprzeczne z zasadą tzw. zamkniętej listy praw rzeczowych. Prawo nie przewidywało wówczas istnienia takich ograniczonych praw rzeczowych. Ponadto doliczanie tego czasu narusza zasadę zakazu działania prawa wstecz, określoną w art. 3 kodeksu cywilnego. Założenie to godzi także w zasady konstytucyjne, w tym art. 2 Konstytucji RP o demokratycznym państwie prawa. Innymi słowy, nie jest możliwe nabycie prawa przez zasiedzenie, jeśli przepisy wówczas nie przewidywały jego istnienia.

Co oznacza słup na działce dla właściciela gruntu?

Zmiana podejścia Sądu Najwyższego w kwestii liczenia początkowego biegu zasiedzenia jest kluczowa dla właścicieli gruntów, na których znajduje się infrastruktura przesyłowa bez podstawy prawnej. Przed 2008 rokiem właściciele nie mieli możliwości prawnego przerwania biegu zasiedzenia ani działań zapobiegających powstaniu ograniczonego prawa rzeczowego na ich nieruchomości. Teraz sytuacja wygląda inaczej i właściciele gruntów mogą dochodzić swoich praw.

Słup na działce ponad 30 lat – wsparcie prawne

Dziś właściciele gruntów obciążonych infrastrukturą przesyłową mają silniejszą pozycję. Mogą dochodzić m.in. rekompensaty finansowej za użytkowanie ich nieruchomości. Jeśli słup na działce stoi od wielu lat, warto skonsultować się z kancelarią prawną, aby dokładnie ocenić swoje prawa i możliwości dochodzenia roszczeń.