Nowy Minister Sprawiedliwości zapowiada, że kwestia uregulowań dotyczących biegłych znajduje się wysoko na liście jego zadań. Aktualnie tworzony jest zespół, który zajmie się opracowywaniem ustawy, jednak sędziowie podkreślają, że sprawa jest szczególnie pilna, gdyż problemy z biegłymi przekładają się na postępowania. Jaki plan ma nowy Minister Sprawiedliwości?
Potrzebne nie tylko wyższe stawki, ale prawne uregulowania pracy biegłych
Wraz z nadejściem Nowego Roku planowane było podniesienie stawek wynagrodzeń dla biegłych o 30,49 proc. Propozycje zmian zostały przekazane do opiniowania w listopadzie ubiegłego roku, jednak do tej pory niewiele zmieniło się w tej kwestii. Biegli od dawna podkreślają, że zwiększenie wypłat jest istotną kwestią, jednak najważniejsza ich zdaniem jest kompleksowa reforma.
Powołany pełnomocnik do spraw biegłych sądowych prof. Tadeusz Tomaszewski podkreśla, że z uwagi na różne dziedziny opiniujących biegłych konieczne jest utworzenie zespołu zrzeszającego specjalistów zajmujących się odrębnymi specjalizacjami. Na chwilę obecną nie została podana konkretna data zakończenia prac nad ustawą dotyczącą biegłych, gdyż jak wskazuje prof. Tomaszewski
„O czym trzeba pamiętać – to nie jest proste. To jest ogrom powiązanych kwestii. Najpierw trzeba wybrać punkty krytyczne, w jakim kierunku powinna pójść ustawa, jaki system stworzyć, ale też przeanalizować słabe punkty obecnej praktyki i zastanowić się, jak je wyeliminować. Jest też kilka rzeczy, które wymagają ścisłych uzgodnień z MS, jak np. kwestie finansowe.”
Dodaje również, że obecnie największym problemem jest brak biegłych specjalizujących się w danych dziedzinach, a to jest konsekwencją braku funduszy na opłacenie ich pracy.
Pomoc prawna dla poszkodowanych
Czy nowa ustawa rozwiąże problemy biegłych?
Biegli sądowi wskazują, że niskie wynagrodzenie, które aktualnie jest na poziomie minimalnego wynagrodzenia i wynosi 22,90 zł nie jest adekwatne do pracy, jaką muszą wykonać. Podczas przygotowywania opinii, biegły bierze na siebie odpowiedzialność cywilną i karną za efekty swojej pracy. Co więcej, podczas przeprowadzania ekspertyz, opiniujący musi wykonać szereg czynności o charakterze analitycznym, obliczeniowym, wykonać symulacje, badania podsądnego i świadka. Dodatkowo często obciążany jest winą przez strony w trakcie postępowania sądowego. Podkreślają, że aktualne wynagrodzenie jakie otrzymują za swoją pracę jest rażąco niskie, a to prowadzi do braków kadrowych.
Pełnomocnicy wskazują na inny, równie poważny problem. Ze względu na brak funduszy, sędziowie często muszą poszukiwać biegłego, który wyda opinię do danej kwoty, a to niejednokrotnie skutkuje powołaniem osoby, która nie jest specjalistą w danej dziedzinie. Wciąż brakuje specjalistów wydających opinię w dużych sprawach, które wiążą się z ogromną odpowiedzialnością i niestety nieadekwatnymi do tego stawkami.
Brak biegłych przekłada się na wydłużone postępowania. Czy nowa ustawa je przyspieszy?
Kwestię braku odpowiednich funduszy komentuje również Radca Prawny Agnieszka Madej z Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych Łebek, Madej i Wspólnicy mówiąc, że:
„Szukając oszczędności, sądy i prokuratury zdają się oszczędzać na opiniach biegłych. Nie można oczywiście zrezygnować z nich zupełnie, ale już teraz zdarzają się przypadki, że prokuratura szuka biegłego, który wyda opinię do określonej kwoty. Niestety, można tak szukać wiele miesięcy, co przedłuża czas trwania postępowania”.
Dodatkowo postępowanie opóźniane jest przez konieczność weryfikowania rachunków przedstawionych przez biegłych i ewentualne obniżanie wynagrodzenia za sporządzenie opinii.
Radca Prawny Agnieszka Madej wskazuje również, że „problem z finansowaniem opinii biegłych dotyczy przede wszystkim procesów karnych, gdzie koszty ponosi Skarb Państwa. W sprawach cywilnych, jeśli strona nie jest zwolniona z kosztów sądowych, obowiązek wyłożenia z góry zaliczki na koszty opinii biegłego obciąża tę stronę procesu, która wnioskowała o przeprowadzenie opinii. Tutaj nie powinno więc dochodzić do opóźnień w sporządzeniu opinii”.
Nie zmienia to jednak faktu, że na dzień dzisiejszy w polskim systemie prawnym wciąż brakuje biegłych specjalizujących się w danych dziedzinach. Sami zainteresowani upatrują nadziei w ustawie, która ureguluje nie tylko wysokość zarobków, ale całokształt pracy biegłego, a to może przyczynić się do większego zainteresowania tą rolą.
Pomoc prawna dla poszkodowanych
Więcej informacji: www.prawo.pl