Kodeks postępowania karnego dopuszcza różne formy zakończenia postępowania na etapie przygotowawczym. Jedną z nich jest wydanie przez organ postanowienia o umorzeniu postępowania. Istnieje możliwość zaskarżenia takiej decyzji i poddania jej kontroli sądowi właściwemu dla rozpoznania sprawy.
Celem postępowania karnego jest m.in. wykrycie i pociągnięcie do odpowiedzialności sprawcy przestępstwa. W tym celu w toku postępowania przygotowawczego zarówno Policja, jak i Prokuratura gromadzą dowody. Nie zawsze jednak materiał dowodowy pozwala na skierowanie w sprawie aktu oskarżenia. Wówczas organ prowadzący postępowanie przygotowawcze wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania. Katalog przesłanek stanowiących podstawę umorzenia postępowania został zawarty w art. 17§1 Kodeksu postępowania karnego.
Co zrobić jeżeli pokrzywdzony nie zgadza się z decyzją organu?
Decyzję końcową doręcza się m.in. pokrzywdzonemu, któremu przysługuje zażalenie na postanowienie. Po otrzymaniu postanowienia, stronie postępowania przysługuje prawo do wniesienia zażalenia, w terminie 7 dni od dnia doręczenia pisma. Warto podkreślić, że osoba poszkodowana chcąc odwołać się od decyzji musi dopełnić wszelkich formalności w odpowiednim czasie. Pokrzywdzony, za którego nie działa profesjonalny pełnomocnik, nie jest zobowiązany do wskazania konkretnych zarzutów w zażaleniu, jednak skonkretyzowane „zastrzeżenia” znacznie ułatwiają Sądowi analizę postanowienia i zgromadzonych dowodów. Jeżeli strona postępowania nie zgadza się z decyzją organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze, może opisać, z jakiego powodu uważa, że postanowienie o umorzeniu postępowania zostało wydane przedwcześnie. Udział w postępowaniu pełnomocnika pozwala na wskazanie przepisów, których zaniechano i mogły mieć wpływ na treść orzeczenia.
Złożenie zażalenia bez pełnomocnika
Jeżeli w toku postępowania przygotowawczego pokrzywdzony nie ustanowił pełnomocnika – nic nie stoi na przeszkodzie, aby ten zgłosił się do sprawy już po umorzeniu postępowania i po analizie akt wniósł środek zaskarżenia. Istotnym jest, aby zapisać datę odbioru pisma, tak aby zażalenie zostało wniesione w ustawowym terminie.
Sprawdź jak możemy Ci pomóc
Wniesione zażalenie – co dalej?
Zażalenie musi zostać wniesione do Sądu właściwego dla rozpoznania sprawy, za pośrednictwem Prokuratora Prokuratury Rejonowej. W praktyce oznacza to, że środek zaskarżenia składany jest do Prokuratury, która po zapoznaniu się z aktami może podjąć postępowanie z umorzenia w ramach tzw. „autokontroli” albo przekazać akta do Sądu celem wyznaczenia posiedzenia zażaleniowego. Zanim jednak akta zostaną przekazane, organ bada czy środek zaskarżenia został wniesiony w terminie oraz przez osobę do tego uprawnioną i w zależności od wyniku tej weryfikacji – wydaje stosowne zarządzenie o przyjęciu zażalenia do rozpoznania. Kolejno strona, która wniosła zażalenie otrzyma zawiadomienie o przekazaniu akt wraz ze środkiem zaskarżenia do sądu. Wówczas konieczne jest oczekiwanie na wyznaczenie terminu posiedzenia, na którym Sąd ma możliwość uchylenia postanowienia i nakazanie jego kontynuacji organowi prowadzącemu postępowanie przygotowawcze.
Dlatego ważne jest, aby w przypadku gdy pokrzywdzony nie zgadza się z decyzją o umorzeniu postępowania przygotowawczego, wnieść w terminie środek odwoławczy albo zlecić dalsze prowadzenie sprawy profesjonalnemu pełnomocnikowi, co daje szansę na uchylenie niekorzystnego postanowienia i kontynuowanie postępowania przez właściwe organy.