Wraz z rozwojem cywilizacyjnym, w dobie przemysłu, handlu i usług jesteśmy narażeni na ciągły hałas. Dalsza rozbudowa miast powoduje, że coraz trudniej znaleźć miejsce, gdzie człowiek mógłby zaznać ciszy i spokoju. Mieszkańcy większych i mniejszych miejscowości narażeni są również na inne, nieprzyjemne efekty sąsiedztwa działalności gospodarczej lub codziennych odgłosów miejskiego życia takich jak ruch uliczny, tramwaje czy samoloty. Niewiele osób jednak wie, że może otrzymać odszkodowanie za hałas. Jak to możliwe?
Smog akustyczny, czyli zanieczyszczenie hałasem
Coraz więcej osób jest świadomych zagrożenia i szkodliwości jakie niesie ze sobą ciągła ekspozycja na hałas. Przebodźcowanie hałasem może nieść za sobą poważne konsekwencje dla dla naszego zdrowia i kondycji psychicznej oraz dla środowiska naturalnego. Co ciekawe, jak wskazują badania przeprowadzone przez Europejską Agencję Środowiska, ponad 130 mln Europejczyków doświadcza hałasu powyżej dopuszczalnego poziomu 55 dB. Smog akustyczny czyli inaczej zanieczyszczenie hałasem nie jest pojęciem nowym, ale w ostatnich latach zainteresowaniem tematem znacznie wzrosło. Należy zaznaczyć, że zanieczyszczenie hałasem jest więc coraz większym problemem zindustrializowanego świata.
O zanieczyszczeniu hałasem mowa w sytuacji, gdy osoba narażona jest na uciążliwe dźwięki i hałasy o natężeniu powyżej 65 decybeli (dB). Warto wiedzieć, że dźwięki powyżej 75 dB uważane są za szkodliwe dla słuchu, a próg bólu zaczyna się około 120 dB. W celu zrozumienia skali problemu zanieczyszczenia hałasem, warto zobrazować to na przykładzie dźwięków, na które codziennie jesteśmy narażeni.
- Ruch drogowy: centra miast, autostrady, stacje kolejowe, parkingi. Klakson samochodowy osiąga zazwyczaj 90 dB, motocyklowy ok. 95 dB, a autobusowy ok. 100 dB.
- Ruch lotniczy osiąga średnio 130 dB.
- Na placach budowy, gdzie pracują ciężkie maszyny, a także mniejsze urządzenia, takie jak młoty pneumatyczne i wiertarki, poziom hałasu może sięgać 110 dB.
- Koncerty i festiwale mają głośność około 100 dB.
- Restauracje, bary, puby i kluby zazwyczaj nie przekraczają poziomu 100 dB (przekraczają go w przypadku transmisji meczów lub innych wydarzeń w telewizji).
W Polsce dopuszczalne normy hałasu określone Rozporządzeniem Ministra Środowiska z 14 czerwca 2007 roku wynoszą:
- 45 DB w dzień i 40 dB w nocy – w uzdrowiskach,
- 50 dB w dzień i 40 dB w nocy – na terenie osiedli domów jednorodzinnych,
- 55 dB w dzień i 45 dB w nocy – na terenie zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, mieszkaniowo-usługowej i rekreacyjno-wypoczynkowej,
- 55 dB w dzień i 45 dB w nocy – w centrum miast powyżej 100 tys. mieszkańców.
Skutki ciągłej ekspozycji na hałas
Hałas to nie tylko uciążliwość, z którą na przestrzeni lat nauczyliśmy się funkcjonować. Podobnie jak smog, hałas jest czynnikiem, który wywiera długotrwałe skutki, stające się widoczne po wielu latach. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), hałas jest drugim, po smogu, najważniejszym czynnikiem środowiskowym wpływającym na złe zdrowie Europejczyków.
Co istotne, długotrwałe narażenie na hałas może wywierać różnorodne skutki dla zdrowia, np. rozdrażnienie, zaburzenia snu, negatywny wpływ na układ krążenia, a także zaburzenia funkcji poznawczych u dzieci. Natężenie hałasu powyżej 55 dB osłabia naszą percepcję, wzmaga zmęczenie i problemy z zasypianiem. Ekspozycja na hałas powyżej 75 dB powoduje m.in. nadciśnienie tętnicze, zaburzenia pracy żołądka, wzrost wydzielania adrenaliny, przyspieszenie procesu starzenia; powyżej 90 dB następuje osłabienie i ubytek słuchu; natężenie powyżej 120 dB stwarza niebezpieczeństwo mechanicznego uszkodzenia słuchu; 130 dB to granica bólu; już po pięciu minutach w hałasie powyżej 150 dB odczuwamy mdłości i zaburzenia równowagi. WHO szacuje, że hałas co roku przyczynia się do rozwoju 48 000 nowych przypadków choroby niedokrwiennej serca, a także do 12 000 przedwczesnych zgonów. Około 22 mln osób cierpi z powodu przewlekłej drażliwości, a 6,5 mln osób – przewlekłych, poważnych zakłóceń snu.
Odszkodowanie za hałas
Warto się zatem zastanowić jak zatem walczyć z problemem hałasu w codziennym życiu? Osoby, które doświadczają problemów z powodu wysokiego natężenia hałasu mają możliwość zgłoszenia tego faktu do odpowiednich służb w celu zminimalizowania jego źródła, a w skrajnych przypadkach uzyskania odszkodowania za hałas. Podmioty, które przez swoje działania powodują natężenie dźwięków przekraczające dopuszczalne normy, mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności prawo-finansowej. Jednym z narzędzi do walki z hałasem są mapy akustyczne miast, zwane też mapami hałasu. Do jej stworzenia zobowiązane są władze miast, w których liczba mieszkańców wynosi ponad 100 tys. Dzięki temu istnieje możliwość zlokalizowania największych źródeł hałasu w sąsiedztwie, a co więcej, mapy pozwalają lepiej planować zagospodarowanie przestrzeni miejskiej i działania poprawiające komfort życia mieszkańców i chroniące środowisko. Istotne jest to że każda osoba, która czuje się poszkodowana na skutek działania hałasu, ma możliwość indywidualnego działania mającego na celu eliminację źródła hałasu za pomocą ścieżki administracyjnej, cywilnej i karnej. Dzięki temu – w uzasadnionych przypadkach – poszkodowanemu może przysługiwać odszkodowanie za hałas, którego doświadcza w codziennym życiu.